ارزیابی بهره وری انرژی در واحد های مرغداری گوشتی استان تهران

چکیده تمام نما: در بخش کشاورزی و صنعت مرغداری همانند سایر بخش های اقتصادی ورودی سیستم تولیدی، انرژی نهاده هاست. یافتن نهاده هایی که مصرف بیش از اندازه ی بهینه ی انرژی را دارند و سعی در کاهش مصرف آن ها با تدابیر مدیریتی و مالی از سوی مدیران واحدهای پرورشی و مراکز ذیربط نظارتی میزان تولید محصول به ازای مصرف کلی انرژی و به عبارتی بهره وری انرژی را افزایش می دهد. در ایران، طرح هدفمندی یارانه ها از سوی دولت با افزایش قیمت نهاده ها و با هدف ملزم نمودن بخش تولید و مصرف به استفاده ی بهینه از منابع انرژی در حال اجرا می باشد. این تحقیق به بررسی بهره وری های انرژی در دوره های قبل و پس از هدفمندی یارانه ها و مقایسه ی تغییر آن ها در واحدهای مرغداری گوشتی استان تهران پس از اعمال این قانون می پردازد. طبق اطلاعات به دست آمده از سازمان جهاد کشاورزی استان تهران از مجموع 361 واحد مرغداری گوشتی موجود در سطح استان، 20 درصد از کل این واحدها در هر شهرستان به اضافه ی تعدادی جهت افزایش درجه ی آزادی (در کل معادل با90 واحد) به عنوان نمونه انتخاب شده اند. عمده ی داده های این تحقیق از طریق توزیع پرسشنامه در واحدهای مرغداری گوشتی نمونه جمع آوری شده است. در هر یک از واحدها در ابتدا مباحث کیفی – فیزیکی مربوط به بهره وری انرژی بررسی شده اند و طبق اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه ها و نیز طبق نظر مدیران واحدها تمامی خصوصیات کیفی به غیر از سیستم عایق بندی مناسب و تجهیزات گرمایشی به طور نسبی رعایت شده اند و تسهیلات پرداختی پس از هدفمندی یارانه ها جهت این مهم، شامل پروسه ی اداری و از نظر خود مرغداران همراه با ریسک بالا می باشد. در بخش آمار استنباطی، توابع تولید مختلفی، پس از بررسی همخطی بر حسب انرژی نهاده های شاخص مواد خوراکی، دارو، مواد ضدعفونی کننده، شاخص سوخت و نیروی کار تخمین زده شد و تابع ترانسندنتال به علت تامین خصوصیات مدل مطلوب انتخاب و مصارف انرژی نهاده ها بررسی و بهره وری های کلی و جزیی انرژی برحسب این تابع در هر یک از واحدها محاسبه و میزان تغییر آن ها نیز پس از هدفمندی یارانه ها برآورد شد. همچنین، بهینگی مصرف هر نهاده در هر دوره مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی است که انرژی شاخص مواد خوراکی، گاز یا گازوئیل و الکتریسیته پس از هدفمندی یارانه ها به ترتیب در 100 درصد، 70 درصد و 63 درصد از واحدها کاهش یافته است و در مصرف سایر نهاده ها میزان کاهش در واحدها چشمگیر نبوده است. پس از اعمال طرح، متوسط بهره وری متوسط انرژی دارو و بهره وری نهایی انرژی نیروی کار، کاهش یافته و متوسط بهره وری نهایی انرژی دان تقریبا ثابت بوده است. سایر بهره وری های جزیی انرژی افزایش یافته است. متوسط بهره وری کلی انرژی نیز پس از اعمال قانون، کاهش جزیی داشته است. در مورد بهینگی مصرف انرژی نهاده ها نیز مصرف انرژی دان، قبل و پس از هدفمندی کمتر از حد بهینه، مصرف انرژی دارو در هردو دوره کمتر از حدبهینه و مصرف انرژی نیروی کار در هر دو دوره بیش از حد بهینه بوده است. با وجود کاهش شاخص انرژی سوخت پس از هدفمندی یارانه ها همچنان پارامترهای این نهاده از نظر آماری بی معنی است و نیاز به تدابیر مالی، حمایتی و مدیریتی برای کاهش اصولی انرژی این نهاده است. پارامتر مربوط به انرژی ضدعفونی کننده ها نیز در هر دو دوره بی معنی می باشند. امیدآن که با شناسایی نهاده های پرمصرف انرژی و اعمال اقدامات لازم، افزایش بهره وری انرژی این واحدها در بلندمدت ملموس تر گردد.